To σκακιστικό ρολόι. Σιωπηλός σύντροφος, παρατηρητής αλλά και αμείλικτος κριτής του χρόνου της παρτίδας.
Πόσοι και πόσοι σκακιστές δεν ένιωσαν, νιώθουν, αλλά και θα νιώθουν την ισχυρή του παρουσία που συνοψίζεται στην απειλητική φράση "Πίεση χρόνου" και στην καταληκτική τρομερή φράση "Έπεσε η σημαία".
Παρ΄ όλα αυτά, σίγουρα το σκακιστικό ρολόι προσέφερε πολλά στην βελτίωση του παιχνιδιού, απαλλάσσοντας τους παίκτες από τις ατελείωτες σε διάρκεια παρτίδες που παίζονταν μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.
Επί παραδείγματος χάριν, το 1843 μία παρτίδα ανάμεσα στον Howard Staunton και στον Pierre St. Amant -η 21η παρτίδα του μεταξύ τους αγώνα- είχε διάρκεια 14,5 ώρες και 66 κινήσεις! Παρτίδες που αποδεικνύονταν περισσότερο σαν ασκήσεις φυσικής αντοχής παρά πραγματικό σκάκι.
Ο Pierre St. Amant και ο Howard Staunton σε πολύωρη παρτίδα μέχρι αργά την νύχτα.
Υπήρχε μάλιστα και ο γερμανικός όρος ”sitzfliesch” που περιέγραφε την κατάσταση να κάθεται ο σκακιστής και να μην κάνει κίνηση μέχρι ο αντίπαλος σκακιστής να παραιτηθεί της παρτίδας από την σωματική εξάντληση!Ένας πρώιμος τρόπος διευθέτησης του θέματος του χρόνου στις παρτίδες υπήρξε η χρήση κλεψύδρας. Οι κλεψύδρες αυτές ήταν διάρκειας 2 ή τριών ωρών και όταν ένας σκακιστής δεν έπαιζε απλά τοποθετούσε την κλεψύδρα του σε οριζόντια θέση μέχρι να έρθει πάλι η σειρά του να παίξει και να τοποθετήσει κάθετα την κλεψύδρα του.
Το 1861 στο Λονδίνο στον αγώνα ανάμεσα στους Karl Ernst Adolf Anderssen και Baron Ignaz von Kolisch γιά πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν επίσημα οι κλεψύδρες. Γιά την ιστορία ο αγώνας αυτός έληξε με νίκη του Anderssen με σκορ 5-4. Επίσης στο Λονδίνο το 1862 σε μεγάλο τουρνουά οι κλεψύδρες ήταν ρυθμισμένες γιά διάρκεια δύο ωρών και έπρεπε οι σκακιστές να έχουν κάνει 24 κινήσεις κατά την χρονική διάρκεια αυτή.
O Ignatz Kolisch όρθιος στα δεξιά. Παρατηρεί μία παρτίδα ανάμεσα στον Levy και τον ασπρομάλλη Devinck στο φημισμένο Café de la Régence. Στον πίνακα διακρίνεται και μία σκακιστική κλεψύδρα.
Γιά πρώτη φορά το 1870 στο τουρνουά του Baden-Baden χρησιμοποιήθηκαν χρονόμετρα. To 1883 έγινε το πρώτο τουρνουά με πραγματικό σκακιστικό ρολόι με εκκρεμές. Υπήρχε χρονικός περιορισμός γιά 15 κινήσεις. Τα σκακιστικά αυτά ρολόγια σχεδιάστηκαν από τον Thomas Bright Wilson (1843-1915) από το Μάντσεστερ κατόπιν συμβουλής και υπόδειξης του φημισμένου σκακιστή Blackburne. Η πρώτη δε πατέντα γιά σκακιστικό ρολόι κατατέθηκε από τον Amandus Schierwater από το Λίβερπουλ το 1884.
